Tırnak mantarı; el veya ayak tırnaklarının mantar mikrobu ile ortaya çıkan bir enfeksiyonudur. El veya ayak tırnaklarında kalınlaşma, renk ve şekil değişikliği ve kırılmaya neden olur.
Tırnak mantarına birkaç farklı mantar tipi neden olabilir. Mantarlar ayakkabıların içindeki nemli ve havasız ortamda gelişir. Ayak mantarı tırnak mantarı için uygun ortamı hazırlayabilir.
Tırnak mantarı bulguları nelerdir?
Tırnak rengi sarı veya kahverengiye dönüşür. Tırnak kalınlaşır ve aşırı büyür. Tırnak altında kötü kokulu bir birikim olabilir. Enfeksiyon ilerledikçe tırnak gitgide ufalanıp dökülebilir ya da ayakkabı içerisinde rahatsızlık veya ağrıya neden olacak kadar kalınlaşabilir.
Tırnak mantarı hastalığının tanısı nasıl konur?
Dermatologunuz el ve ayak tırnaklarını görünümüne bakarak tanı koyabilir. Bazen tırnaklarınızdan küçük örnekler alınabilir. Bu örnekler test edilmesi için laboratuvara gönderilir ve tanı kesin konulabilir.
Tırnak mantarı riskinizi arttırabilecek faktörler nelerdir?
- Ayakları uzun süre nemli kalan meslekler (asker, atlet, madenci vb.)
- Enfeksiyona direncinizi azaltabilecek veya ayak parmaklarınıza kan akımını engelleyebilecek hastalık hikayesi (diabet, dolaşım bozukluğu, HIV)
- Tırnakta zedelenme, travmalar
- Parmakları sıkıştıran dar ve ucu sivri ayakkabı giyilmesi,
- Soyunma odaları, yüzme havuzu ve duş gibi ortak kullanım alanlarının kullanımı
- Aynı ayakkabıları üst üste giymek
- Hijyenik olmayan ortamda, sterilizasyonu sağlanmamış aletlerle yapılan manikür ve pedikür
- Çıplak ayakla toprağa basılması
- Ayakların aşırı terlemesi sonucu oluşan nemli ortam
- Kötü ayak hijyeni
Tırnak mantarı hastalığının beklenen süresi ne kadardır?
Tırnak mantarı nadiren kendiliğinden iyileşir. Genellikle kronik (uzun-süren) bir durumdur. Giderek kötüleşerek diğer tırnakları etkileyebilir. Etkilenen tırnak düşse de yeni tırnakta mantar ile enfekte olabilir.
Tırnak mantarı hastalığından nasıl korunulur?
Tırnak mantarından korunmak için:
- Ayağınızın hava almasına izin veren rahat ayakkabı ve çoraplar giymelidir.
- Ortak kullanılan duş ve soyunma odalarında başkalarına ait ayakkabı, sandalet veya terlik giyilmemelidir.
- Ayaklarınızı her gün yıkayın. Tamamen kurulayın ve kaliteli bir ayak pudrası kullanın.
- Her gün temiz çorap giyin.
- Tırnaklarınızı kısa tutun.
- Pedikür aletlerini kullanmadan önce dezenfekte edin.
Tırnak mantarı hastalığı nasıl tedavi edilir?
Tedavi enfekte olmuş tırnağın hekiminiz tarafından mümkün olduğunca uzaklaştırılması ile başlayabilir. Bu şu şekilde yapılabilir:
- Tırnağın makas ile kesilmesi
- Törpülenmesi
- Üre içerikli bir krem ile eritilmesi
Eğer enfeksiyonunuz hafif ve tırnağınızda küçük bir alana sınırlıysa, dermatoloğunuz antifungal bir krem veya ilaçlı bir tırnak cilası verebilir. Eğer enfeksiyon tırnağınızın geniş bir alanında veya birkaç tırnakta ise hekiminiz terbinafin veya itrakonazol gibi bir oral antifungal tedavi verebilir. Her iki ilaç da bazen sıkıntılı yan etkilere neden olabilir. İtrakonazol ciddi ilaç etkileşimlerine neden olabilir. Çok şiddetli olgularda tırnak mantarı tedaviye dirençli ise tırnağın tümünü cerrahi olarak çıkarmak gerekli olabilir.
Tedavi sonrası tırnak nasıl görünür?
Birçok birey birkaç ay süreli oral antifungal ilaç ile tedavi edilebilir. Ancak mantar öldükten sonra bile tırnak normal görünümüne dönemeyebilir. Bazı bireylerde oral antifungal ilaç ile başarılı bir tedavi sonrası bile tekrar nüks edebilir.